به گزارش خبرگزاری "report.az" مورخ 17 مرداد 1402، «آذربایجان اصلی‌ترین جایی بود که سیاست نسل‌کشی قفقاز شمالی و جنوبی در 200 سال گذشته اجرا شد. اقوام مختلف ترک از این سیاست آسیب دیدند و ترک‌های داخل اتحاد جماهیر شوروی از سرزمین‌های خود آواره شدند. بازگشت اقوام تبعیدی به وطن خود موضوع بسیار مهمی است. برای اطمینان از بازگشت آنها، دولت های ترک باید مانند یهودیان در آغاز قرن بیستم، آژانس های کوچ ایجاد کنند. احمد اوزای نماینده آلمان در مجلس ملی تاتار کریمه در گفت و گو با «report.az» این مطلب را بیان کرد.
بین سالهای 1944 و 1989 رویه بازگشت تاتارهای کریمه در تبعید، مشکلات پیش روی تاتارها پس از الحاق کریمه به روسیه در سال 2014، و به طور کلی به سؤالات ما در مورد اقداماتی که مردم تبعیدی برای بازگشت به وطن خود باید بردارند، پاسخ داد. متن مصاحبه عبارت از ذیل می باشد:
- آقای احمد، ابتدا می خواهم از وضعیت فعلی تاتارهای کریمه اطلاعاتی کسب کنم...
- مشخص است که کریمه بیش از 200 سال است که سرزمین ترکیه تحت اشغال روسیه بوده است. تنها پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال اوکراین، کریمه به عنوان یک جمهوری خودمختار اوکراین به حیات خود ادامه داد. این منطقه خودمختار با جمعیتی حدود 2.2 میلیون نفر، از نظر قومی تحت تسلط روس ها بود و حدود یک میلیون روس در آن زندگی می کردند. حدود 600000 اوکراینی آنجا بودند. تعداد تاتارها حدود 400 هزار نفر بود. با توجه به ساختار نظامی کریمه، پرسنل نظامی بازنشسته اتحاد جماهیر شوروی سابق نیز در آنجا زندگی می کردند. با ناپدید شدن این نسل، تعداد روس ها در کریمه به کمتر از 50 درصد کل جمعیت رسید. شاید همین نکته یکی از دلایل تهاجمی باشد که در سال 2014 رخ داد. یعنی در نتیجه کاهش جمعیت روسیه در کریمه، روسیه تصمیم به مداخله نظامی در کریمه گرفت. با این حال حتی قبل از تهاجم سال 2014، تاتارهای کریمه با سیاستمداران روسی مشکل داشتند. سیاستمداران روسی نمی خواستند حضور تاتارها در کریمه را به رسمیت بشناسند. با این حال با رشد نسل جدید، تاتارهای کریمه مسئولیت های سنگین تری در ارگان های دولتی بر عهده گرفتند و در رادای ورخوونا نیز نمایندگی داشتند. علاوه بر این در مجلس ملی تاتار کریمه که یک نهاد ملی مستقل بود، خودمختاری داشتند. آنها مدارس و مساجد خود را داشتند. حقوق معلمان توسط مجلس ملی تاتار کریمه پرداخت می شد. تاتارهای کریمه تا فوریه 2014 توسط جامعه به عنوان صاحبان واقعی کشور پذیرفته می شدند.
- پس از الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه چه تغییراتی در زندگی تاتارها رخ داد؟
- تاتارهای کریمه مردمی هستند که به سرزمین خود وابسته اند. اگرچه جنگ هایی وجود داشته است، اما تاتارها در کریمه همیشه یک راه منفعلانه را برای مبارزه انتخاب کرده اند و از آنجا که آنها امروز نیز از این سیاست پیروی می کنند، هیچ رویارویی در آنجا وجود ندارد. سطح تحصیلات در آنجا بسیار بالاست. بنابراین وضعیت ساختارهای اداری و فرهنگی جمهوری خودمختار کریمه در کریمه مانند قبل از سال 2014 است. تنها دو مشکل جدی وجود دارد که یکی از آنها بیگانگی مردم از هویت ملی و استفاده از زبان مادری تحت عنوان سلفی گری است. مشکل دیگر این است که تاتارهای کریمه را افراط گرا می نامند و خانه های آنها را تفتیش، بازداشت و دستگیر می کنند. علاوه بر این امروزه جمعیتی ساکت و بی‌صدا در حدود 300 الی350 هزار نفر وجود دارد. آنها به کشاورزی و دامداری مشغول هستند و خارج از این نوع امور به زندگی خود ادامه می دهند. یکی از مشکلات کنونی مربوط به تاتارهای کریمه، تعطیلی ساختارهای مجلس کریمه ملی است. در نتیجه برخی از نمایندگان نتوانستند به کشور بازگردند، برخی به زندان افتادند. مثلا نریمان جلال دستیار رئیس مجلس ملی ما به 17 سال زندان محکوم شد. با این حال بحثی از ارتباط او با افراط گرایی وجود ندارد. زیرا در میان تاتارهای کریمه ما حتی یک نفر هم نیست که از افراط گرایی و خشونت در جنبش ملی ما دفاع کند. هم ما و هم روس ها می دانیم که مالک واقعی کشور ما هستیم. ما اولین و آخرین مردمی هستیم که در کریمه کشوری را تأسیس کردیم. من فکر نمی کنم روس ها در این مورد چیزی برای گفتن داشته باشند. آنها فقط سعی دارند با دستگیری بسیاری از اعضای شورا را حذف کنند.
- تاتارهای کریمه از جمله اقوام تبعید شده در دوران شوروی هستند. چگونه با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی توانستند به وطن خود بازگردند و چند درصد از تبعید شدگان تاکنون به کریمه بازگشته اند؟
- تعداد تاتارهای کریمه تبعید و کشته شده حدود 500 الی600 هزار نفر است. از کریمه عمدتاً افراد مسن، زنان و کودکانی که سلاح حمل نمی کردند و به جنگ جهانی دوم نرفته بودند، تبعید شدند. تعداد آنها حدود 450 الی500 هزار نفر بود. اگر این عدد را مبنا قرار دهیم، در ارتش شوروی حدود 100 الی150 هزار تاتار کریمه وجود داشت. ما ندیدیم هیچ کدام از آنها از جنگ برگردند. آنها در جبهه توسط نیروهای شرق و غرب کشته شدند. وقتی به جنگ جهانی دوم نگاه می کنیم، به ادعای استالینیستی مانند «تاتارهای کریمه به دولت شوروی خیانت کردند» برمی خوریم. من به عنوان فردی که در آلمان زندگی می کنم و در مورد این موضوع تحقیق می کنم، می توانم بگویم که تعداد تاتارهای کریمه در ارتش فاشیست بیش از دو هزار نفر نبود. در حالی که 150000 تاتار کریمه در ارتش شوروی جنگیدند، این تعداد در ارتش آلمان حدود 2500 نفر بود. با این حال در زمان اتحاد جماهیر شوروی، چنین ادعاهای بی اساس مطرح شد و حدود 500000 تاتار کریمه به خاک ترکستان، ازبکستان امروزی، قزاقستان و تاجیکستان تبعید شدند. بازگشت آنها از سال 1969 در دستور کار قرار گرفت. اگرچه تاتارهای کریمه می خواستند از سیاست "نرم سازی" شوروی در قبال سایر ملیت ها سود ببرند، اما این امر تا دهه 80 قرن گذشته امکان پذیر نبود. با این حال با فرصت ایجاد شده توسط میخائیل گورباچف، رئیس سابق اتحاد جماهیر شوروی، در سال 1991، تاتارهای کریمه موفق شدند به طور دسته جمعی بازگردند. در این راستا توجه به یک رویداد خاص ضروری است. در سال 1989 مسابقات ورزشی بین ترکیه و اتحاد جماهیر شوروی در اغمسجد تأثیر جدی در بازگشت تاتارهای کریمه به کشور داشت. زیرا در آن زمان بسیاری از مردم برای اولین بار به کریمه رفتند و به بهانه تماشای مسابقه با اتوبوس با اقوام خود ملاقات کردند. امروزه 80 تا 90 درصد تاتارهای کریمه در کریمه زندگی می کنند و 13 تا 15 درصد از کل جمعیت را تشکیل می دهند.
- تاتارهای کریمه به جز کریمه در چه مناطق دیگری زندگی می کنند؟ می توانید در مورد تعداد و سبک زندگی تاتارهای کریمه در کشورهای دیگر توضیح دهید؟ همچنین آیا تاتارهای کریمه مقیم کشورهای مختلف هر از گاهی دور هم جمع می شوند و بحث و گفتگو می کنند؟
- بله، غیر از کسانی که به کریمه بازگشتند، کسانی هم بودند که نتوانستند برگردند. به عنوان مثال، حدود 100000 تاتار کریمه در ازبکستان زندگی می کنند.
علاوه بر این، یک جامعه تاتار در قفقاز و ترکیه وجود دارد. تعداد تاتارهای کریمه در ترکیه به میلیون ها نفر می رسد. با این حال این تعداد ممکن است بیشتر باشد زیرا آنها خود را ترک کریمه می دانند. حدود 15000 تاتار کریمه در کیف زندگی می کنند. روابط تاتارهای کریمه با یکدیگر بسیار خوب است. همه آنها می توانند حداقل از طریق رسانه های اجتماعی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. وقایع کریمه، اوکراین و رومانی با دقت دنبال می شود، به ویژه اینکه رسانه های ترکیه به این موضوع حساس هستند. تاتارهای کریمه همچنین دارای خبرگزاری هایی مانند «خبرگزاری کریمه»، «رادیو میدان»، تلویزیون و ایستگاه های رادیویی هستند. در مورد گردهمایی و ملاقات، کنگره جهانی تاتار کریمه وجود دارد که در آن نمایندگان تاتارهای کریمه از همه کشورهایی که قبلاً ذکر کردم، از جاهای مختلف از جمله اروپا، نمایندگان مجلس ملی، روسای سازمان ها و رهبران حضور دارند. به دلیل COVID-19، بحث های سازماندهی شده برای تاتارهای کریمه به فرمت آنلاین منتقل شده است.
- مردم کریمه ها دقیقا 45 سال در تبعید زندگی کرد. چگونه شد که این تبعید به عنوان جنایت علیه تاتارهای کریمه ارزیابی شد و در قانون تصویب شد؟ احتمالاً تا زمانی که این دستاورد به دست نیامده بود، سختی‌های عظیمی تجربه شد و در برابر آن دشواری‌ها اراده بزرگی نشان داده شد. به نظر شما سایر مردم ترک که چنین سرنوشتی را تجربه کرده اند باید چه کنند و چه قدمی بردارند؟
- همه از جمله مقامات شوروی می دانستند که کشتارهای استالین جنایت علیه بشریت است. بعد از جنگ جهانی دوم، آلمان با همه کشورها پای میز مذاکره نشست، به توافقاتی دست یافت، یا از آنها عذرخواهی کرد یا با اتحاد جماهیر شوروی به توافق رسید. تاتارهای کریمه توسط آلمان نیز قتل عام شدند. در طول جنگ جهانی دوم، 150 روستای تاتار به همراه گورستان های آنها ویران شد. اما این موضوع همچنان باز است. علیرغم این واقعیت که ما قبلاً در مورد این موضوع با وزارت امور داخلی و امور خارجه آلمان گفتگو کرده بودیم، این جلسات در حال حاضر به دلیل سیاست روسیه برای اشغال اوکراین از سال 2014 متوقف شده است. آلمان نیز رسما اعلام کرده است که قصد دارد به ما غرامت بپردازد. همه کشورهای اروپایی وجود مجلس کریمه ملی را قبول دارند. ما به عنوان هیأت های رسمی در آلمان و پارلمان اروپا در رابطه با موضوع تاتارهای کریمه و حتی قبل از شروع نشست اوکراین با ناتو، در ناتو و شورای اروپا جلساتی ترتیب دادیم. این جلسات بایگانی می شوند. در نتیجه این تحرکات دیپلماتیک، تاتارهای کریمه به خواسته های خود رسیدند. من معتقدم که فلسفه مدرن امروزی دولت اوکراین مبتنی بر نفوذ خانات تاتار کریمه است. زیرا اوکراینی ها قبل و بعد از خانات تاتار کریمه متأسفانه نتوانستند ساختار دولتی در کشور خود ایجاد کنند. بنابراین باعث شد تاتارهای کریمه اراده خود را در مورد دولت اوکراین ابراز کنند، نسل کشی تاتارهای کریمه در غرب و اوکراین پذیرفته شد و در تریبون های دولتی از آن دفاع و پذیرفته شد. البته در پذیرش وجود تاتارهای کریمه مشکلاتی وجود داشت. با این حال، ما توانستیم با یک مبارزه طولانی شرایط را تغییر دهیم. بنابراین کشورهایی که 10 سال پیش نتوانستند کریمه را بر روی نقشه بیابند، می دانند که کریمه سرزمین تاتارهای کریمه است، همانطور که امروز می توانند موقعیت کریمه را روی نقشه نشان دهند.
-
- همانطور که می دانید آذربایجانی ها هم چه در دوران شوروی و چه قبل از آن این سرنوشت تلخ را تجربه کردند. تنها در دوره شوروی، 450000 ترک آذربایجانی از آذربایجان غربی اخراج شدند. سال هاست که نمی توانند به سرزمین تاریخی خود بازگردند. ما همچنین می خواهیم نظرات شما را در مورد آنها بدانیم. به نظر شما برای بازگرداندن هموطنان به خانه هایشان چه کنیم؟
- تاریخ آذربایجان، قفقاز شمالی و جنوبی اصلی ترین جغرافیایی بود که این سیاست نسل کشی در 200 سال گذشته در آن اجرا شد. اقوام مختلف ترک از این سیاست آسیب دیده اند. مردم ترک اتحاد جماهیر شوروی از وطن خود آواره شدند. بازگشت اقوام تبعیدی به وطن خود موضوع بسیار مهمی است. برای اطمینان از بازگشت آنها، دولت های ترک باید مانند یهودیان در آغاز قرن بیستم، آژانس های کوچ ایجاد کنند. این موسسات کوچ باید مرکز اصلی اطلاع رسانی باشند و سازمان های هلال احمر این ادارات ایجاد شود. اگر آنها در ساختار دولتی نمایندگی ندارند، پس باید پلتفرم های خود را ایجاد کنند و در سازمان ملل و شورای اروپا نماینده داشته باشند. افرادی که می خواهند در این زمینه فعالیت کنند می توانند با ما تماس بگیرند. این کار یک موضوع تخصصی است. چنین ساختارهایی می تواند راه حل های قانونی و فیزیکی برای بازگشت برادران ترک ما به وطن ایجاد کند.
منبع:
نظر شما